ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

در کلیه دعاوی حقوقی و مدنی ، کلیه جرایم قابل گذشت و جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت پرونده ابتدا جهت ایجاد سازش به شورای حل اختلاف ارجاع شده و اگر سازش میان طرفین بوجود نیامد ، نوبت به ارسال و انتقال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه می رسد . ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاهی انجام می شود که صلاحیت رسیدگی به دعوا بر اساس قانون را دارد .

مراجع قضایی اعم از دادگاه های حقوقی و دادگاه های کیفری همه روزه با تعداد فراوانی از مراجعانی روبرو هستند که در انتظار رسیدگی به جرایم اتفاق افتاده یا رفع اختلافات میان آنها با دیگران هستند . اما مجموعه تشکیلات و نیروی انسانی موجود در دادگاه ها در همه موارد توان و ظرفیت کافی جهت رسیدگی به دعاوی کوچک و خرد را ندارند و به همین لحاظ ، تشکیلاتی تحت عنوان شورای حل اختلاف نیز ایجاد شده است که به دادگاه ها کمک کنند .

همانطور که از نام شورای حل اختلاف پیداست ، این شورا جهت رفع اختلاف میان شهروندان و ایجاد سازش میان آنها تشکیل شده است ؛ اما در مواردی که شورا نمی تواند اختلاف را رفع کند ، اقدام به ارسال یا ارجاع پرونده به دادگاه می نماید . حال سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که انتقال، ارجاع یا ارسال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چگونه است ؟

برای پرداختن به این سوال ، به ترتیب این موضوعات را بررسی می کنیم که معنی ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چیست ، موارد ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه کدامند ، نحوه ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چگونه است و مدت زمان ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چقدر است ؟

معنی ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چیست

بر اساس قانون شوراهای حل اختلاف  ، این شوراها مانند یک مرجع میانجیگری می توانند به اختلافات و دعاوی میان شهروندان رسیدگی نموده و اقدام به رفع اختلاف و حصول صلح و سازش میان طرفین دعوا نموده و به این ترتیب ، بدون اینکه نیاز به مراجعه افراد به دادگاه های دادگستری وجود داشته باشد ، در همین شوراها اختلاف رفع شود .

حصول سازش در دعاوی از طریق شورای حل اختلاف به دو صورت است ؛ یا اینکه خود طرفین دعوا مستقیما به شورای حل اختلاف مراجعه و تقاضای رفع اختلاف می کنند و یا اینکه شورای حل اختلاف در برخی موارد مشخص شده در قانون ، وظیفه دارد که به صورت ابتدائی ، به اختلاف ایجاد شده رسیدگی کرده و صلح و سازش ایجاد کند .

با این توضیح که در قانون شورای حل اختلاف و بخشنامه های مربوط به آن ، مواردی پیش بینی شده است که به موجب آن ، اگر دعوا یا شکایتی در دادگاه ها و دادسرا ها مطرح شده باشد ، با دستور دادگاه یا دادسرا ابتدا پرونده باید به شورای حل اختلاف ارجاع شود تا کارکنان شورا اقدام به ایجاد سازش در شورای حل اختلاف نمایند و در واقع ، پرونده اجبارا از دادگاه به شورای حل اختلاف ارجاع می شود .

اگر شورای حل اختلاف بتواند در این گونه موارد صلح و سازش ایجاد کند ، در اصطلاح گزارش اصلاحی صادر می کند و در غیر این صورت ، باید پرونده را به دادگاه ارسال کنند تا پس از ارجاع یا انتقال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه یا دادسرا ، آن مرجع در خصوص دعوا رسیدگی های لازم را انجام داده و حکم یا رای صادر کند .

بنابراین ، در پاسخ به این سوال که معنی ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چیست ، باید گفت که اگر شورای حل اختلاف نتواند در راستای ایجاد و برقراری صلح و سازش و آشتی میان طرفین دعوا اقدام موثری انجام دهد ، باید پرونده را به دادگاه ارسال نماید و طرفین دعوا برای رسیدگی به موضوع به دادگاه مراجعه نمایند

موارد ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

در قسمت قبل به توضیح اینکه معنی ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چیست پرداخته شد ؛ با این حال لازم است موضوع در ابعاد دیگر نیز مورد بررسی قرار گیرد . یکی از سوالات مهمی که در این خصوص فرق شورای حل اختلاف با دادگاه مطرح می شود آن است که موارد ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چیست ؟ به عبارت دیگر در چه مواردی پرونده پس از رسیدگی در شورا به دادگاه فرستاده می شود ؟

در ارتباط با موارد ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه باید گفت بر اساس قانون و بخشنامه های مربوطه ، شورای حل اختلاف در موارد زیر به درخواست طرفین دعوا و یا با ارجاع توسط مقامات دادگاه و دادسرا ، برای ایجاد سازش میان طرفین دعوا اقدام می کنند : در کلیه امور حقوقی و مدنی و خانوادگی ؛ در کلیه جرایم قابل گذشت و همچنین در کلیه پرونده های مربوط به جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت .

در این موارد ، شورای حل اختلاف موظف است که برای ایجاد صلح و سازش میان طرفین دعوا تلاش نماید . در صورتی که سازش به وجود آمد ، گزارش اصلاحی صادر کند و این گزارش اصلاحی قطعی می باشد . اما اگر نتوانست گزارش اصلاحی صادر نماید ، در تمام موارد ارجاع پرونده به دادگاه اتفاق می افتد و روند رسیدگی به پرونده ( این بار با تشریفات حقوقی کامل ؛ نه به صورت میانجیگری ) در دادگاه یا دادسرا دنبال می شود .

البته بر اساس قانون شورای حل اختلاف ، در صورتی که شورا به درخواست یکی از طرفین دعوا اقدام به ایجاد صلح و سازش نماید ، طرف مقابل می تواند تا پایان جلسه اول دادرسی در شورای حل اختلاف عدم تمایل خود را در خصوص ایجاد سازش در شورا اعلام نماید . در صورت عدم سازش در شورای حل اختلاف ، باز هم شورا موظف است که پرونده را به دادگاه ارجاع یا انتقال دهد و در واقع ، بدون رضایت طرفین نمی تواند سازش برقرار کند .

لازم به ذکر است که شورای حل اختلاف ، به جز موارد این چنینی که صرفا موظف به ایجاد سازش میان طرفین دعوا می باشد ، در برخی موارد صلاحیت صدور حکم یا رای دارد و دقیقا مانند دادگاه اقدام به رسیدگی به پرونده نموده و رای صادر می کند . موارد صلاحیت شورای حل اختلاف در خصوص صدور رای در پرونده های حقوقی به موجب قانون شورای حل اختلاف مشخص شده است .

مثلا دعاوی مالی راجع به اموال منقول تا سقف 20 میلیون تومان ، دعاوی مربوط به گواهی حصر وراثت ، تحریر ترکه و مهر و موم آنها ، دعاوی مربوط به تعدیل اجاره بها ، تخلیه عین مستاجره ، تامین دلیل ، جرایم تعزیری با مجازات جزای نقدی درجه هشت ، صرفا در صلاحیت شورای حل اختلاف هستند . لذا این موارد جزء موارد ارجاع یا ارسال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه نمی باشند ؛ چون شورای حل اختلاف برای رسیدگی به آنها صلاحیت ذاتی دارد .

نحوه ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

مطلبی که در این قسمت می توان به آن پرداخت ، آن است که نحوه ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چگونه است ؟ به عبارت دیگر ، شورای حل اختلاف تحت چه شرایطی و چگونه پرونده را پس از رسیدگی به دادگاه می فرستد ؟

در پاسخ باید گفت زمانی که شورای حل اختلاف در پی درخواست طرفین دعوا و یا ارجاع دادگاه یا دادسرا پرونده را مشمول رسیدگی قرار می دهد تا میان طرفین سازش ایجاد نماید ، یا این رسیدگی منجر به ایجاد سازش میان طرفین دعوا شده است یا خیر . اگر شورا توانسته باشد میان طرفین سازش ایجاد نماید و اصل موضوع در صلاحیت شورای حل اختلاف باشد ، شورا باید  اقدام به صدور گزارش اصلاحی کند و گزارش اصلاحی پس از تایید قاضی شورا به طرفین ابلاغ می شود .

اما در صورتی که سازش ایجاد نشده باشد و قرار بر ارجاع پرونده به دادگاه باشد ، نحوه ارجاع پرونده به دادگاه به این صورت است که موضوع سازش و شرایط مربوط به آن در صورت مجلس منعکس می شود و سپس مراتب به مرجع قضایی که صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد اعلام خواهد شد . از این پس ، پرونده در مرجع مزبور مورد رسیدگی قرار می گیرد و ابلاغیه های مربوط به ارسال پرونده به دادگاه در حساب کاربری ابلاغیه الکترونیکی در سامانه ثنا قید می شود .

مدت زمان ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

در قسمت های قبل در مورد ارجاع یا انتقال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه صحبت کرده و گفتیم که در چه مواردی شورا پرونده را برای رسیدگی به دادگاه می فرستد . اما بسیاری از افرادی که پرونده آنها پس از طرح شکایت در دادگاه و دادسرا به دلیل ایجاد سازش به شورای حل اختلاف ارجاع شده است ، این سوال را مطرح می کنند که مدت زمان ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چقدر است ؟

این سوال از آن رو مطرح می شود که رسیدگی در شورای حل اختلاف برای حصول سازش ممکن است عملا وقت زیادی را از طرفین دعوا ( عموما شاکی ) اتلاف کند ؛ در حالی که قصد سازش با طرف مقابل را هم ندارد و یا اینکه طرف مقابل ضمن عدم توجه به احضاریه شورای حل اختلاف مشکلاتی برای شاکی ایجاد می کند . تکلیف این موضوع در ماده 11 قانون شورای حل اختلاف مشخص شده است که بر اساس آن :

” در کلیه اختلافات و دعاوی خانوادگی و سایر دعاوی مدنی و جرایم قابل گذشت ، مرجع قضایی رسیدگی کننده می تواند با توجه با کیفیت دعوا یا اختلاف و امکان حل و فصل آن از طریق صلح و سازش ، فقط برای یک بار برای مدت حداکثر سه ماه موضوع را به شورا ارجاع نماید ” .

به موجب تبصره همین ماده ، ” شوراها مکلفند برای حل و فصل دعوی یا اختلاف و ایجاد صلح و سازش تلاش کنند و نتیجه را اعم از حصول یا عدم حصول سازش در مهلت تعیین شده برای تنظیم گزارش اصلاحی یا ادامه رسیدگی به طور مستند به مرجع قضایی ارجاع کننده اعلام نمایند ” که این موضوع با استفاده از ابلاغیه های الکترونیکی شورای حل اختلاف به اطلاع طرفین دعوی خواهد رسید .

بر این اساس می توان گفت که مهلت یا مدت زمان ارجاع یا انتقال پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه ، نهایتا سه ماه است و در طول این مهلت ، شوراها باید نتیجه تلاش های خود اعم از حصول یا عدم حصول سازش را به دادگاه ارجاع دهنده ارسال نمایند . البته همانطور که اشاره شد ، در صورتی که شورا به درخواست یکی از طرفین دعوا اقدام به ایجاد صلح و سازش کرده باشد ، طرف مقابل می تواند تا پایان جلسه اول دادرسی عدم تمایل خود را در خصوص ایجاد سازش در شورا اعلام نماید .

سوالات متداول

1- در چه مواردی پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه ارجاع می شود ؟

در صورتی که پرونده جهت حصول سازش به شورای حل اختلاف فرستاده شده باشد و این سازش میسر نشود پرونده جهت ادامه رسیدگی به دادگاه صالح ارجاع یا ارسال می شود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

2- نحوه ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چگونه است ؟

در صورتی که سازش ایجاد شده باشد شورا گزارش اصلاحی صادر کرده و در غیر این صورت مراتب را در صورتجلسه قید می کند و به دادگاه صالح ارسال می نماید که جزییات کامل در این خصوص ضمن مقاله ارائه شده است .

3- مهلت ارسال پرونده از شورای حل اختلاف چقدر است ؟

معمولا شورای حل اختلاف در یک بازه سه ماهه اقدام به برقراری سازش می نماید و نتیجه اقدامات صورت گرفته در طول این مهلت را به دادگاه منعکس می نماید که برای آشنایی با جزییات این مطلب می توانید متن مقاله را مطالعه نمایید .